Kosterciler, filo yenilemede finansman için dışa yoğunlaştı

AYSEL YÜCEL

Kosterciler, 2015'te yasa çıkmasına rağmen finansman ayağı eksik kaldığı için bir türlü hayata geçirilemeyen 'filo yenileme' projesinde kaynağı yurt dışında arıyor. DTO Başkanı Tamer Kıran, "Yurt dışı kaynaklı yatırım bulma imkanını gördük, tespit ettik. Şu anda onun üzerine yoğunlaştık" dedi.

Yaşlı Türk koster filosunun yenilenmesi uzun yıllardır sektörün gündeminde. "Türk deniz ticaret filosu hurda desteği projesi" için çıkarılan mevzuat 15 Nisan 2015'te Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girmiş, teşviki sektörde büyük umut yaratmıştı. Her yıl 20 gemiye kadar yenileme öngören projede toplamda en az 100 eski geminin yenilenmesi amaçlanıyordu. Ancak, finansman ayağı eksik kaldığı için henüz proje kapsamında tek gemi bile yenilenemedi. Başta Koster Armatörleri ve İşletmecileri Derneği (KOSDER) olmak üzere sektör temsilcileri uzun süredir teşvik kanunda sektörün ihtiyaçlarına yönelik yeni bir düzenleme yapılması için yoğun çaba harcıyor.

"Bakanımıza 'rafa mı kaldıralım?' diye sordum"

Geçen hafta yapılan Deniz Ticaret Odası Aralık ayı meclis toplantısında konu tekrar gündeme geldi. Koster yenileme projesiyle ilgili son gelişmeleri aktaran Deniz Ticaret Odası (DTO) Başkanı Tamer Kıran, Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank'ı ziyaret ettiğini ve 'sizi tek konu için ziyaret etmek istedim. 'koster projesi olmaz, rafa koy' derseniz rafa kaldıracağım' dedim. bunun üzerine bakanımız, 'hayır, yeter ki siz uygun, yapılabilir bir proje ile bana gelin' dedi. detayları konuşmaya başladık. daha önce de bize söylediği düşüncesini benimle tekrar paylaştı. o doğrultuda çalışmamızı sürdürüyoruz" dedi. projede en büyük sıkıntının finansman konusunda yaşandığını hatırlatan kıran, "projenin önündeki en büyük engel finansman sıkıntısı. finansmanı bulmaya çalışıyoruz. yurt dışı kaynaklı yatırım bulma imkanını gördük, tespit ettik. şu anda onun üzerine yoğunlaştık. bunu başarabilirsek proje hayata geçecek gibi gözüküyor" diye konuştu.

700 gemilik filoda 30 yaşını geçmiş 200 gemi bulunuyor

Koster filosu Akdeniz ve Karadeniz çanağındaki gemileri kapsıyor. Türk Armatörler, Akdeniz ve Karadeniz'de yüzde 21 pazar payı ile yıllık yaklaşık 1.6 milyar dolarlık navlun geliri sağlıyor. 12 bin DWT'nin altındaki gemileri kapsayan Türk koster filosunun toplam tonajı 2 milyon DWT.

Filoda yaklaşık 700 gemi bulunuyor. Bu gemilerden 200'ünün 30 yaşının üzerinde olduğu belirtiliyor. Yaşlı filo Türk armatörlerinin rekabet gücünü azaltırken daha önemlisi can ve mal güvenliğini tehdit ediyor. Geçen yıl Şile'de batan ve 7 kişinin hayatını kaybetmesine neden olan "Bilal Bal" isimli yük gemisi de 43 yaşındaydı. Bu acı olay koster filosunun yenilenmesinin önemini bir kez daha ortaya koymuştu.

Armatör için yıl hızlı başladı, kayıpla bitiyor

Aynı zamanda Ideal Shipbrokers'ta brokeri olan ISTFIX Araştırma Müdürü Engin Koçak, koster piyasasının hızlı girdiği 2018'den ekonomideki gelişmeler nedeniyle kayıpla çıkacağını belirterek, "ISTFIX 2018'e 900 puan seviyesinin hemen altında girmişti. Hatta 2018'in ilk çeyreğinde 900 puan direncini bir kez daha zorlamış ve piyasada beklentileri artırmıştı. Fakat dünyada bozulan ekonomik beklenti görünümü, Yıl içindeki sert kur hareketleri Doğu Akdeniz ve Batı Akdeniz arasındaki ticaret bağını özellikle sonbahar başında zayıflattığı için, ISTFIX bu yıl son çeyrekte istenen seviyelere yaklaşamadı ve 700 puan seviyesini korumaya çalışıyor. Bu da geçen seneye göre 5000 tona kadar olan gemilerde 900-1100 dolar/gün 8-10 bin DWT'lik gemilerde ise 1500 dolar/gün seviyesinde kayıp demek. Bu kayıplar geçen sene bu dönemde hemen hemen aynı olan yakıt fiyatlarına rağmen gerçekleşiyor" dedi.