Yaz aylarında ishale dikkat!

Prof. Dr. ASLI ÇURGUNLU - İç Hastalıkları ve Geriatri Uzmanı

İshal, yaz aylarında en sık görülen hastalıkların başında gelir. İshal nedeniyle vücuttan aşırı sıvı ve sodyum, potasyum gibi hayati elektrolitlerin kaybı olabilir ve kayıplar yerine konulup tedavi edilmezse kişinin sağlığı olumsuz etkilenir. Özellikle yaşlılarla çocuklar sıvı ve elektrolit kaybından çok etkilenir; böbrek yetmezliği, şok tablosu ve hatta maalesef ölümle sonuçlanabilen tablolar ortaya çıkabilir. Hastalarda genelde karın ağrısı, ateş, bulantı, kusma da vardır. Ateş ve kusma ishalle olan sıvı ve elektrolit kaybını artırır ve hastalık tablosu daha kötü hâle gelir. Sıvı ve elektrolit kaybının belirti ve bulguları, kaybın derecesine göre dil ve ağız içinde kuruluk, baş dönmesi, fenalık hissi, kan basıncında düşme, nabız sayısının artması, idrar miktarında azalma, dalgınlık ve şuur bulanıklığı tablosudur.

Sıvı desteği çok önemli

Mikrobik ishallerin tedavisi neden olan etkene göre değişir. Öncelikle kaybedilen sıvı ve elektrolitlerin takviyesi için ağızdan ve gerekli durumlarda damardan sıvı tedavisi gerekir. Özellikle kusması da olan hastalarda ağızdan verilen sıvı kaybı karşılamayacağı için damardan sıvı vermek önemlidir. Yine ağır ishal vakalarında mutlaka damardan sıvı desteği şarttır. Mikrobik ishallerde dışkı incelemesi sonuçlarına göre bakteriyel nedenler düşünülüyorsa uygun antibiyotik tedavisi yapılır. Genelde viral enfeksiyonlarda sıvı replasmanı, mide koruyucu ilaçlar, bağırsak fl orasını düzelten uygun probiyotiğin kullanımı yeterli olmaktadır. Bu dönemde ağır ve yağlı yiyecekler yenmemeli, yine bağırsak hareketlerini arttıran gıdalardan kaçınılmalıdır.

Mikroplar kolay çoğalıyor

İshalin birçok nedeni vardır; yaz aylarında görülen ishaller en çok mikrobik (viral, bakteriyel veya paraziter) nedenlere bağlıdır. Yaz aylarındaki ishaller en çok temiz olmayan suların içilmesi ve yine mikroplu sularla yıkanan gıdaların tüketilmesiyle oluşur. Yine sıcak günlerde gıdalardaki mikroplar kolaylıkla çoğalma fırsatı bulurlar.

Nelere özen gösterilmeli?

- Temiz sıvı tüketilmeli.
- Gıdalar taze olmalı.
- Gıdaların son kullanma tarihi geçmemiş olmalı.
- Pastörize olmamış süt ve süt ürünleri tüketilmemeli.
- Meyve ve sebzeler temiz suyla iyice yıkanmış olmalı.
- Sık el yıkama ve kişisel hijyen kurallarına dikkat edilmeli.
- İshalli kişilerle aynı tuvalet kullanılmamalı veya kullanılacaksa hastadan sonra tuvalet dezenfekte edilmeli.